پلتفرم دیجیتال چیست؟

پلتفرم ها ارتباط نزدیکی با مفهوم اکوسیستم دارند. در پلتفرم ها مقرر است تمام نیازهای کاربران دیده شده و به آنها رسیدگی شود. اصلی ترین سوالات در هنگام طراحی پلتفرم که باید به آنها پاسخ داده شود شامل موارد زیر است:

  • با چه هدفی؟: باید مشخص شود که پلتفرم قصد دارد در چه زمینه ای و برای چه مقصدی ساخته شود. مثلا ممکن است که یک پلتتفرم با هدف ارتباط کاربران طراحی شود (مثلا توییتر) یا برای انتقال دانش باشد (مثلا کورسرا) یا شبکه اشتراک گذاری ویدیو باشد (مثلا یوتوب) یا در زمینه خدمات دولتی فعالیت کند (پنجره الکترونیکی دولت) بنابراین هر پلتفرمی برای هدف خاص خودش طراحی می شود.
  • برای چه کسانی؟: در طراحی پلتفرم باید به خصوصیات جامعه هدف توجه شود مثلا وقتی مقرر است بستری برای آموزش کودکان طراحی شود، باید از رابط کاربری آسان و دارای مشخصه های کودکانه استفاده شود.
  • در چه شرایط بازاری؟: باید حتما بررسی شود که این پلتفرم برای نیاز مخاطبان چقدر لازم است و چه رقبایی در این بازار حضور دارند؟ آیا مخاطبین به نیاز به این پلتفرم را حس می کنند که از آن استقبال کنند و آیا توان رقابت در این بازار را داریم؟
  • با چه نوع محتوایی؟: مشخص است که وقتی مقرر است پلتفرم آموزشی طراحی شود، باید امکان برگزاری آزمون، نمایش ویدیو، برگزاری کلاس آنلاین، و... را داشته باشد بنابراین باید از انواع محتوای متنی، صوتی، تصویری و استریم پشتیبانی کند.
  • اقتصاد پلتفرم؟: بغیر از برخی پلتفرم ها که خدمات عمومی و دولتی ارائه می دهند، تمام انواع پلتفرم ها باید روشی برای کسب درآمد فرض کرده باشند که توجیه اقتصادی داشته باشد. (مثلا یوتوب از محل پخش تبلیغات درآمد کسب می کند). این مسئله شامل موارد زیر است:
    • الف: بودجه اولیه برای راه اندازی چقدر است؟
    • ب: هزینه های نگهداری چقدر است؟
    • ج: محل کسب درآمد و پلن درآمدی آن چیست؟
    • د: چه دوره ای طول می کشد تا پلتفرم به سوددهی برسد؟
    • ه: پیش بینی درآمد حاصله از پلتفرم چقدر است؟
  • بر چه بستری؟: در حال حاضر بستری که استفاده از آن عمومیت دارد وب است زیرا محدودیتهایی مانند زبانهای مختلف برنامه نویسی، زیرساخت های پیچیده و شخصی سازی شده، هزینه نگهداری بالا، امکان ایرادیابی سخت، هزینه بسیار بالای گسترش، و... را ندارد
  • در چه دوره ای؟: این مسئله شامل دو حوزه جداگانه می شود یعنی:
    • الف: پلتفرم تا چه زمانی راه اندازی شود؟
    • ب: پلتفرم تا چه زمانی فعالیت داشته باشد؟
  • برنامه گسترش؟: چنانچه قبلا اهدافی برای طراحی پلتفرم در نظر گرفته شده باشد، چگونه و در چه تاریخی قرار است این گسترش صورت پذیرد
  • برنامه نگهداری؟: در حال حاضر سعی می شود که پلتفرم به نحوی طراحی شود که نیاز به حداقل دخالت کاربر جهت نگداری داشته باشد اما در هر حالت باید فکری برای نگهداری از آن اندیشید و هزینه های آنرا محاسبه نمود.
  • بهبود مستمر؟: آیا برنامه ای برای رفع مشکلات احتمالی و یا اصلاح رابط و تجربه کاربری UI/UX وجود دارد یا خیر؟
  • آموزش پلتفرم؟: برای هر پلتفرمی لازم است که برنامه ی آموزشی مشتریان در نظر گرفته شود. با وجود آنکه استفاده از پلتفرم باید در نهایت سادگی انجام شود اما همیشه مشتریانی هستند که نیاز به آموزش و راهنمایی دارند. برای این دسته از مشتریان باید محتوای ویدیویی، صوتی، متنی، FAQ یا پرسشهای متداول، کلاس آموزشی، و یا مشاوره تلفنی درنظر گرفت.
  • با چه رابط کاربری؟: در هنگام طراحی رابط کاربری، علاوه بر تمام مواردی که بالا گفته شد لازم است به جنبه های مختلف مانند هویت برند، علاقمندی های مشتریان هدف، قوانین جاری و هنجارهای اجتماعی و... نیز پرداخته شود.
  • با چه الگوریتمی؟: توجه به الگوریتم های محاسباتی مانند پروتکل های امنیت اطلاعات، محرمانگی داده های کاربران، محاسبات داخلی سرور و... باید مورد توجه قرار گرفته و برای آنها راهکارهای قابل اعتمادی اندیشیده شده باشد.
  • بر اساس چه الگویی؟: در بسیاری از موارد، همیشه مجموعه های دیگری هستند که پلتفرمی با شباهت هایی به آنچه که ما  مدنظر داریم ساخته باشند. مثلا ما قصد داریم پلتفرم فروش املاک بسازیم اما شرکتی دیگر قبلا پلتفرمی برای فروش بلیط هواپیما ساخته یا شرکتی دیگر همین پلتفرم را در کشوری دیگر پیاده سازی کرده است. مشخص است که می توان از تجربیات ایشان با هزینه ای بسیار پایینتر از تحقیقات استفاده کرد.(مثلا استفاده از تجربه پلتفرم اوبر در راه اندازی پلتفرم اسنپ)
  • با چه عامل تحریک کننده ای؟: در زمانی که استفاده از پلتفرم برای بازار جدید بوده و یا رقبایی در این بازار حضور داشته باشند، باید حتما چیزی برای جذب کاربران وجود داشته باشد. مثلا برخی از شرکت های حمل و نقل به کاربران جدید تخفیف می دهند و یا برخی شرکتهای مخابراتی به محض خرید سیمکارت، هدیه ای به کاربر اعطا می کنند که از شبکه مخابراتی آنها استفاده کرده اند.
  • بعد از انجام تمام مراحل فوق، می توان از الگوی اسکرام برای ساخت پلتفرم استفاده کرد.

بر اساس نظریات: زیسمن، کارستن، کاله، کوهن، جوست، سرینیواسان، شوشانا