الزامات قانونی عقد قرارداد با کارگر
از نظر قانون کار ایران، افراد شاغل در شرکتها به دو دسته کارگر (کسی که کار می کند و دستمزد می گیرد) و کارفرما (کسی که کارگر برایش کار می کند و به کارگر دستمزد می دهد) تقسیم شده اند. توجه شود که در این بخش قصد نداریم به بررسی قانون کار بپردازیم بلکه به بررسی نحوه صحیح عقد قرارداد اشاره می شود:
مفاد قرارداد:
قرارداد کار باید شامل موارد زیر باشد:
- معرفی نام، نام خانوادگی، آدرس، شماره تلفن، شماره ملی، و سایر اطلاعات کارگر و کارفرما
- نوع کار (تمام وقت، نیمه وقت، پاره وقت، پروژه ای)
- شرح شغل و وظیفه ای که باید کارگر انجام بدهد.
- ساعات کار، مرخصی و تعطیلات.
- قید کردن محل انجام کار.
- اگر دوره آزمایشی وجود داشته باشد (که برای کارگران ماهر حداکثر سه ماه و برای کارگران مبتدی حداکثر یک ماه است.)
توجه: اگر کارفرما بخواهد پس از این مدت به همکاری خاتمه دهد، باید دستمزد یک ماه را به کارگر و بصورت کامل پرداخت نماید. - تاریخ شروع و پایان قرارداد.
- نحوه جبران خسارات (که معمولا شامل تضامین مثل سفته + ذکر مراجع مجاز برای رسیدگی به اختلافات مانند شوراهای کارگری است)
- سایر مواردی که بین کارگر و کارفرما توافق می شود.
- تعداد نسخه ها: قرارداد معمولا در دو نسخه تنظیم می شود که یک نسخه در اختیار کارگر و یک نسخه در اختیار کارفرما خواهد بود. اما شرایط زیر نیز شامل آن می شود:
الف: برخی از کارفرمایان، نسخه ی کارگر را به او نمی دهند که درصورت شکایت توسط کارگر با مجازاتهای نسبتا سنگینی مواجه خواهند شد. یکی از میارهای محاسبه مدت فعالیت کارگر در شرکت بر اساس لیست بیمه است (البته راه های دیگری نیز برای شورای کار وجود دارد که نتیجه ی آنها عموما به نفع کارگر است). پس عملا برای کارگر تفاوتی نمی کند که نسخه قرارداد به او داده شود یا خیر اما برای کارفرما بهتر است که یک نسخه را به کارگر بدهد
ب: مدت فعالیت برای قرارداد تمام وقت حداقل یک سال است و چنانچه قرارداد در مدت کمتری امضا شده باشد، معمولا توسط شورای کار بعنوان قرارداد فاقد اعتبار شناخته شده و به نفع کارگر تا یک سال فرض می شود.
موارد مجاز قانونی برای قرارداد همکاری:
- طبق قانون کار جدید کار کشور، کارگاه های با کمتر از پنج نفر پرسنل شامل قانون کار نمی شوند.
- خدمت سربازی: اگر کارگر در حین خدمت به سربازی برود، این مدت جزو سابقه کارمند محاسبه می شود اما قرارداد فسخ نمی شود. در این مدت کلیه حقوق، مزیا و بیمه ی کارگر توسط وزارت دفاع و پشتیبانی از نیروهای مسلح به کارگر پرداخت می شود. کارفرما موظف است پس از پایان خدمت سربازی، کارگر را در همان جایگاهی که قبلا کار می کرده است به خدمت گیرد.
- تعطیلی کارگاه: چنانچه بر اثر حوادث غیر مترقبه، فعالیت کارگاه ممکن نباشد، قرارداد تعلیق می شود اما فسخ نمی شود یعنی زمانی که کارگاه مجددا بتواند فعال شود، قرارداد کارگران ادامه خواهد یافت.
- مرخصی تحصیلی: کارگر می تواند تا چهار سال از مرخصی تحصیلی (که باعث تعلیق قراردا می شود) استفاده کند اما بیشتر از چهار سال به منزله فسخ قرارداد است. کارفرما موظف است پس از اتمام این دوره، کارگر را مجددا در همان جایگاه قبلی و تا زمان اتمام قرارداد به کار گیرد.
- بازداشت: اگر کارگر به هر دلیلی توسط مراجع قانونی بازداشت شود، تا مدتی که محکوم نگردیده است، فعالیت او در کارگاه به حالت تعلیق در می آید اما چنانچه محکوم شود، قرارداد فسخ می شود.
- فوت، بازنشستگی، ناتوانی جسمی و روانی، عقد قرارداد با مفاد جدید، استعفای کارمند و پایان مدت قرارداد باعث فسخ آن می شوند و کارفرما موظف است سنوات و سایر مزایا را پرداخت نماید.
- اخراج کارگر: درصورت تخلف کارمند از قرارداد، کارفرما فقط می تواند پس یک بار اخطار کتبی به کارگر و سپس اخذ از تایید شورای اسلامی کار نسبت به اخراج کارگر اقدام نماید. در این شرایط نیز باید حقوق، مزایا، و سنوات کارگر را تا آن تاریخ پرداخت کند.
- اگر فعالیت کارگر در کارگاه بدون دلیل قانونی توسط کارفرما تعلیق شده باشد، کارفرما باید کلیه خسارات را جبران کرده و او را به کار برگرداند.
-
اتمام قرارداد: در زمان اتمام قرارداد، کارفرما موظف است به ازای هر سال که کارگر در آن شرکت کار می کرده است، معادل 30 روز را با توجه به آخرین حقوقی که کارگر دریافت می کرده است به کارگر پرداخت نماید. یعنی:
الف: آخرین حقوق ماهانه × تعداد سالهایی که کارگر در آن شرکت کار کرده = سنوات
ب: سنوات کارگری که کمتر از یک سال در شرکت کار کرده = حقوق ماهانه ÷ 365 × تعداد روزهای قرارداد. - اگر کارگر به دلیل عدم توانایی جسمی یا روانی (از کار افتادگی) دیگر نتواند به فعالیت در شرکت ادامه دهد، کارفرما باید سنوات او را مطابق فرمول زیر پرداخت کند (تشخیص سلامت یا از کار افتادگی کارگر بعهده شورای اسلامی کار است):
الف: آخرین حقوق ماهانه × تعداد سالهایی که کارگر در آن شرکت کار کرده = سنوات.
ب: سنوات کارگری که کمتر از یک سال در شرکت کار کرده = حقوق ماهانه ÷ 365 × تعداد روزهای قرارداد.
ج: اگر شورای اسلامی کار تشخیص دهد که از کار افتادگی کارگر بر اثر شرایط کاری بوده است، کارفرما باید. برای هر سال معادل 60 روز از آخرین حقوق را بعنوان سنوات پرداخت کند. -
حقوق بیکاری: چنانچه کارگر بخواهد می تواند مطابق قوانین جاری اداره کار از حقوق بیکاری استفاده کند که شرایط زیر را دارد:
الف: کارفرما باید نامه عدم نیاز و یک نسخه از آخرین قرارداد با کارگر را به کارگر بدهد تا او به اداره کار و سپس بیمه مراجعه کرده و حقوق بیکاری را برای مدت مشخصی دریافت کند. برای فعالیتهای کمتر از شش ماه متوالی، حقوق بیکاری پرداخت نمی شود.
ب: مبلغ حق بیکاری معمولا متناسب با آخرین میزان بیمه پرداختی + خانوار است (یعنی برای افراد متاهل و دارای فرزند افزایش می یابد) که بصورت ماهانه پرداخت شده و در انتهای سال معادل دوبرابر آن بعنوان عیدی توسط سازمان تامین اجتماعی به کارگر پرداخت می شود.
ج: ممکن است قاعده آن باشد که کارگر بصورت ماهانه به دفاتر کاریابی مراجعه کرده و بیکاری خود را اعلام کند. همچنین در زمانی که کارگر از حق بیکاری استفاده می کند، ممکن است بازرسان اداره کار به منزل او مراجعه کنند تا مطمئن شوند که بیکار است.
د: به محض آنکه کارگر در شرکت جدیدی استخدام شده و بیمه برایش پرداخت شود، حقوق بیکاری قطع میشود.
ه: اگر کارگر استعفا داده و یا شخصا کار را ترک کرده باشد، شامل دریافت حقوق بیکاری نمی شود.
و: مدت دریافت حقوق بیکاری متفاوت است و شرایط نسبتا زیادی دارد اما حداقل تا یک سال است و شامل کسانی می شود که حداقل یک سال بصورت مستمر حق بیمه پرداخت کرده باشند. -
ترک کار: چنانچه کارگر برای مدت 15 روز پیاپی در محل کار خود حاضر نشود، قرارداد بصورت خودکار فسخ می شود. در این حالت، کارفرما باید مسئله را به اطلاع اداره کار برساند.
توجه: عدم حضور ضمن استفاده از مرخصی استحقاقی بعنوان ترک کار فرض نمی شود. (کسی که مرخصی استحقاقی گرفته باشد، کار را ترک نکرده است) - ساعات کاری در هر هفته معادل 44 ساعت است یعنی هشت ساعت در روزهای شنبه تا چهارشنبه و 4 ساعت در روز پنجشنبه. کارفرما و کارگر می توانند توافق کنند که این ساعات در روزهای دیگری انجام شود (مثلا توافق کنند که روزانه 9 ساعت کار کنند و پنجشنبه تعطیل باشد).
- اضافه کاری: کارفرما باید بابت هر ساعتی که کارگر بیش از 44 ساعت در هفته کار می کند، به او اضافه کاری پرداخت کند و میزان اضافه کاری 40% بیشتر از حقوقی است که در ساعات عادی پرداخت می شود.
- تعطیلات: تمام ایامی که در تقویم ایران بعنوان تعطیل رسمی شناخته می شود را شامل می شود. همچنین جمعه ها نیز تعطیل است. اگر کارگر و کارفرما قبلا توافق کرده باشند که ساعات کاری 44 ساعت را در سایر ایام هفته جبران کنند، می توانند برخی ایام دیگر را نیز تعطیل اعلام کنند (مثلا توافق کنند که روزانه 9 ساعت کار کنند و پنجشنبه تعطیل باشد). هر کارمندی که در ایام تعطیلات کار کند، ساعاتی که کار کرده بعنوان اضافه کاری محاسبه می شود.
-
مرخصی استحقاقی: کارگر حق دارد که 26 روز (معادل 208 ساعت) در سال را بعنوان مرخصی استحقاقی استفاده کند. این مدت شامل پرداخت حقوق است. میزان مرخی استحقاقی در مشاغل سخت و زیان آور معادل 30 روز در سال است که کارگر باید حتما نیمی از آن را در هر شش ماه استفاده کند. سایر موارد به شرح زیر است:
الف: کارگر می تواند 9 روز از مرخصی سالانه خود را به سال بعد منتقل کرده و در سال بعد استفاده کند.
ب: کارگر و کارفرما می توانند توافق کنند که بابت هر روز از مرخصی که کارگر استفاده نمی کند، مبلغی به کارگر پرداخت شود (معمولا برابر با یک روز کاری) در غیر اینصورت مرخصی های باقیمانده سوخته می شود.
ج: درصورت خاتمه قرارداد، از کار افتادگی و یا تعدیل از کار، کارفرما باید برای هر روز از مرخصی باقیمانده که کارگر استفاده نکرده است بر اساس فرمول اضافه کاری پرداخت نماید.
د: کارگر بابت فوت همسر، فرزند، پدر، و مادر سه روز مرخصی استحقاقی بیشتر دریافت می کند.
ه: مرخصی زایمان معادل 180 روز است که در این مدت باید حقوق دریافت کند و جزو سوابق ایشان است. حقوق در این مدت توسط بیمه تامین اجتماعی پرداخت می شود و پس از اتمام این مدت باید به محل کار سابق خود در همان جایگاه بازگردد. در بسیاری از کشورهای جهان، برای آقایانی که همسرانشان زایمان کرده اند نیز مدتی مثلا دو هفته مرخصی زایمان فرض می شود تا از همسر و نوزاد پرستاری کنند اما در قانون ایران چنین چیزی فرض نشده است. -
مرخصی استعلاجی: نوعی مرخصی است که برای کارگر در زمان بیماری که نتواند به فعالیت خود در کارگاه ادامه دهد فرض می شود و شامل شرایط زیر است:
الف: برای درخواست مرخصی استعلاجی، کارگر باید بهمراه مدارک پزشکی به اداره کار مراجعه کند تا شورای اسلامی کار پس از بررسی، مدتی را برای درمان مشخص کند. در این مدت، کار در کارگاه برای کارگر به حالت تعلیق درمی آید و حقوق او توسط سازمان تامین اجتماعی (مشابه شرایط حقوق بیکاری) پرداخت می شود.
ب: کارفرما موظف است پس از پایان مدت مرخصی استعلاجی، مجددا کارگر را در همان جایگاه قبلی بکار گیرد.
ج: چنانچه دلیل بیماری ناشی از فعالیت در کارگاه باشد، کارفرما پس از بررسی بازرسان بیمه و درصورت تشخیص آنکه محیط کار برای کارگران ایمن نبوده است، ملزم به پرداخت غرامت می شود.
د: معمولا فرایند دریافت مرخصی استعلاجی زمانگیر است و برای مواردی کاربرد دارد که طول درمان بیش از 15 روز باشد. -
اشتغال اتباع خارجی شامل موارد زیر است:
الف: اشتغال اتباع غیر مجاز و همچنین بدون مجوز کار ممنوع است. دیپلمات ها، کارمندان سازمان ملل و خبرنگاران مطبوعات خارجی از این الزام مستثنی هستند.
ب: مجوز کار برای اتباع خارجی فقط در صورتی صادر می شود که: اتباع ایرانی آن تخصص را نداشته باشند، اتباع خارجی باید تخصص خود را به اتباع ایرانی آموزش داده و بعدا اتباع ایرانی با او جایگزین شوند.
ج: تبعه خارجی باید الزامات قانونی برای شغل را داشته باشد (مثلا قبلا دشمنی مسلحانه با نظام ایران نکرده باشد)
د: مجوز کار برای اتباع خارجی به مدت یک سال صادر شده و درصورت درخواست، مجددا تمدید می شود. شرکتها بای استخدام اتباع خارجی باید حتما این گواهی را از او طلب کنند و در غیر اینصورت، اگر بازرسان اداره کار در حین بازرسی از شرکت با کارگر غیر قانونی مواجه شوند، جرایم بسیار سنگینی برای کارفرما فرض می شود. - پرداخت بیمه: کارفرما موظف است هر ماه نسبت به پرداخت حق بیمه برای کارگر اقدام کند. میزان بیمه پرداختی برابر با 30% حقوق ماهانه (همان میزان که در قرارداد فیمابین تنظیم شده است) خواهد بود که 23% سهم کارفرما و 7% سهم کارگر است. چنانچه کارفرما در پرداخت حق بیمه کارگران تعلل یا تاخیر کند، مشمول جریمه خواهد شد.
بر اساس: قانون کار جمهوری اسلامی ایران
| دسترسی آسان | ||||
| سایر مقالات منابع انسانی | ||||
| تمام مقالات | صفحه اول | |||
| تماس | درباره من | |||
