خلاصه روانشناسی صنعتی و سازمانی

 روانشناسی صنعتی و سازمانی

توجه: توضیحات این بخش بصورت بسیار کلی و صرفا جهت آشنایی شما با روان شناسی صنعتی و سازمانی بیان شده لیکن توضیحات تکمیلی در شاخه ای مجزا بیان می گردد. این شاخه از روانشناسی تاکید بر ارتباط نیروی انسانی با شغل و سازمان دارد که هدف آن افزایش بهره‌وری و نهایتا سود سازمان است. در سیستم ایمنی و بهداشت محیط کار HSE تاکید فراوانی بر بهداشت روانی سازمان نیز وجود دارد که از طریق روانشناسی سازمانی امکانپذیر است. اهداف اصلی روانشناسی صنعتی شامل موارد زیر است:

1. شناسایی عوامل فرسودگی شغلی و رفع آن.
2. شناسایی و رفع استرس شغلی.
3. کاهش ناکارآمدی و ناهماهنگی تیپ شخصیتی نیروی انسانی با جایگاه شغلی از طریق استخدام نیروی مناسب یا جابجایی نیروها در مشاغلی که مناسب تیپ شخصیت ایشان است.
4. رفع آلودگی صوتی، بصری و روانی محیط کار از طریق آنالیز و برنامه ریزی.
5. برنامه های اصلاحی بهداشت جسمی پرسنل که بر روان آنها تاثیر می گذارد.

نتایج بهره گیری از روانشناسی صنعتی و سازمانی به شرح زیر است:

1. افزایش بهره‌وری و بهبود مستمر.
2. افزایش رضایت و انگیزه کارکنان از شرایط کار و شادابی سازمان.
3. معنادار کردن سازمان غیر رسمی.
4. جلوگیری از پیری زودرس سازمان.
5. هماهنگی کارکنان بین خانه و محل کار.
6. گزینش بهتر کارکنان که بتوانند در سازمان موثر باشند.
7. بهبود شرایط محیط کار.
8. بهبود ارتباطات بین افراد در سازمان

مهمترین وجه اجرایی و اهداف روانشناسی صنعتی و سازمانی از طریق افزایش «کیفیت زندگی کاری» تبلور می یابد که در ادامه به آن پرداخته شده است.

بر اساس نظریات: مانستربرگ، وونت، دیل‌اسکات، تیلور، یرکز، مایو، گیلبرت

فرسودگی کارکنان و پیری زودرس سازمان

فرسودگی بر اثر دو عامل فیزیکی و روانی رخ می دهد که در ادامه برخی از مصادیق آن بیان می شود. فرسودگی کارکنان باعث کاهش بهره‌وری، افزایش نارضایتی از شغل، عدم شرکت در فعالیتهای داوطلبانه، کاهش نوآوری و بسیاری از معضلات سازمانی می شود که با افزایش کیفیت زندگی کاری کارکنان قابل درمان است. مصادیق دلایل فرسودگی کارکنان به شرح زیر است:

1. عوامل فیزیکی: مانند آلودگی صوتی، تصویری، دمای محیط نامناسب، نداشتن حریم خصوصی، مراجعات بیش از حد، لوازم و ابزار کار نامناسب و غیر استاندارد، تردد سخت تا محل کار، ساعات کار طولانی، نور نامناسب، استراحت ناکافی، کمبود خواب شبانه، البسه نامناسب و...
2. عوامل روانی: روابط نامناسب در محیط کار، نداشتن امنیت شغلی، احساس استثمار، احساس مفید نبود، نداشتن پیشرفت، عدم رعایت عزت نفس شخصی در محیط کار، شفاف نبودن فرآیندهای کاری، عدم وجود شرح وظایف و...

هرچه مواجهه با عوامل فوق بیشتر و زمان مواجهه نیز طولانی تر باشد، سرعت فرسودگی کارکنان افزایش می یابد. فرسودگی کارکنان در نهایت باعث پیری زودرس سازمان می شود. برای رفع پیری زودرس که تاثیر مستقیم بر بهره‌وری دارد، باید به سرعت موارد فوق رفع شده و کیفیت زندگی کاری پرسنل (که در ادامه بیان شده است) ارتقا یابد.

بر اساس نظریات: ساراسون، اولریخ